Yetenek Üzerine Düşünceler
Mozart’tan Kobe Bryant’a, Pat Riley’den Jerry Seinfeld’e… Hepsinin başarılarının arkasında aynı temel gerçek yatıyor: Yeteneğin kendisi bile bir sonuçtur. Doğuştan gelen özel bir ayrıcalık değil, yıllar süren bilinçli, hedefli ve azimli bir çalışmanın ürünüdür.
Carnegie Mellon Üniversitesi’nden John Hayes’in araştırmaları gösteriyor ki, tarihteki en üretken sanatçılar bile dünya çapında tanınan eserlerini vermeden önce en az 10 yıllık "sessiz ve yoğun bir çalışma” döneminden geçmiştir. Mozart bile!
Mozart, Müziğin Dahisi
Mozart’ın müzik dehası yıllarca süren yoğun çalışmanın sonucuydu. Babasından öğrendikleri bir başlangıçtı ama esas yetenek, onun bestelerini tekrar tekrar geliştirmesiyle, hata yapmasıyla, düzeltmesiyle geldi. Mozart 10 yılın ötesinde 14 yıldan fazla süren çalışmaları sonucu dünya çapında tanınan eserler üretebildi. Pasif öğrenmeyle değil, aktif ve bilinçli pratikle.
Bryant, Basketbolun Efsanesi
Kobe sadece videolar izleyip ilham aramıyordu. Her sabah 4’te kalkıyor; önce kondisyon, sonra ağırlık çalışıyor, ardından 800 isabetli şutla günü başlatıyordu. Onun için öğrenmek, sahada tekrar tekrar uygulamaktı. Başarıyı teoride değil, terle ve disiplinle kovalıyordu. Bu sadece çok çalışmak değil; belirli bir beceriye odaklanmak, yani bilinçli pratik yapmaktı.
Pat, NBA’in Unutulmaz Koçlarından
Lakers için geliştirdiği "her gün %1 gelişim" ilkesine dayalı sistemiyle Pat Riley, her gün başarıyı küçük ama sürekli adımlarla inşa etti. Lakers’ta yalnızca oyun planı oluşturmuyor, aynı zamanda takım alışkanlıklarını dönüştürerek sahaya yansıyan bir kültür oluşturuyordu. Disiplin, bilinçli pratik ve fark yaratan alışkanlıklar onun liderliğinde temel unsurlar hâline geliyordu. Oyuncularını sadece maçlara değil, her an gelişime odaklayan bu yaklaşım, Riley’yi bir antrenörden fazlası yaptı. Ona göre, büyük oyuncular kazanırdı; ama efsaneler, alışkanlıklarıyla oyunun kaderini değiştirirdi.
Jerry Seinfeld, Üçü Bir Arada: Komedyen, Oyuncu ve Yazar
Seinfeld, “doğuştan komik biri” olarak değil; her gün yeni şakalar yazarak, yüzlerce kez sahneye çıkarak ve hatalarını analiz ederek ustalaşmış bir isimdi. İlham beklemedi; yazmayı bir alışkanlığa dönüştürdü. Yaratıcılığı bir duygu değil, bir disiplin olarak gördü. Zinciri kırmadan ilerledi. Sürece odaklandı, sonuç ise kendiliğinden geldi.
Sizi buraya getiren şey, sizi oraya götürmeyecek.
Marshall Goldsmith
Sonuçta mesele doğuştan yetenekli olmak değil, gelişim sürecine bilinçli bir şekilde bağlanmak.
Bugün küçük ama tutarlı adımlar atıyorsanız, siz de kendi alanınızda bir Mozart, Kobe ya da Seinfeld olabilirsiniz.
Yetenek Doğuştan Gelmez. Bilgi Yetmez, Pratik ve özellikle Bilinçli Pratik Şart – Mozart, Kobe ve Seinfeld hepsinin başarısını doğal yetenekle açıklamak kolay ve anlaşılır gözükebilir ama şimdi okuduklarınızın arkasındaki gerçekler size ne öğretiyor?
Yetenek doğuştan gelmez, emekle ve sabırla inşa edilir. Gerçek deha, her gün öğrenmeye devam eden bir zihinden doğar.
Kaynaklar:
Delibrate Practice : James Cleer - A Brief Guide on How to Master Difficult Skills
Ericsson, A., Pool, R. (2018). Zirve: Uzmanlaşmanın Bilimsel Sırları. Buzdağı Yayınevi.